De snelle opmars van hernieuwbare energie heeft grote geopolitieke gevolgen, verwacht Andrew Barron, oprichter en directeur van het Energy Safety Research Institute (ESRI) en energiedeskundige aan de Britse Swansea Universiteit. Naarmate gas, steenkool en olie aan belang inboeten, ten gunste van lithium, koper en neodymium, gaan andere landen aan belang winnen op het wereldtoneel.
Voorwaarden
Voordat de stelling van Andrew Barron werkelijkheid kan worden moet nog wel aan heel wat voorwaarden voldaan worden. Zo moet een wereld voorgesteld worden waarin elk land zich aan het klimaatakkoord van Parijs houdt, maar ook afscheid van fossiele brandstoffen heeft genomen. Wat zijn de gevolgen van zo'n wereld?
Nieuwe groep elementen wordt cruciaal
De afgelopen eeuw werd gedomineerd door steenkool, olie en aardgas. Een potentiële verschuiving naar uitstootloze energiebronnen en transportmethoden betekent dat een nieuwe groep elementen zoals koper cruciaal zal worden. Koper is namelijk onmisbaar in elektriciteitsleidingen, transformators en omvormers.
Winnaars en verliezers
Wie zijn de winnaars en verliezers bij een verschuiving van gas, steenkool en olie naar silicium, koper en lithium en andere zeldzame metalen? De landen die nu nog de grootste reserves aan fossiele brandstoffen beheren, zijn bekend: onder meer Venezuela, Saudi-Arabië en Irak voor olie, Rusland en de VS voor gas, China en Australië voor steenkool.
Ook bij de landen die de nieuwe ”grootmachten van hernieuwbare energieën” kunnen worden, zijn er bekende namen, maar ook enkele nieuwe spelers. De grootste reserves van kwartsiet bijvoorbeeld zijn te vinden in China, Rusland en de VS, maar ook in Brazilië en Noorwegen. En door de slinkende kopervoorraden in de VS en China treden landen zoals Chili, Peru, Congo en Indonesië op de voorgrond.
Drie mogelijke versies van de toekomst
Tegen die achtergrond tekenen drie mogelijke versies van de toekomst zich af, volgens Barron. De eerste mogelijkheid is de opkomst van een nieuwe organisatie in de stijl van de OPEC, die cruciale grondstoffen als silicium, koper en lithium controleren. De tweede mogelijkheid is de 21e-eeuwse kolonisatie van ontwikkelingslanden en de creatie van supereconomieën. Het is in beide gevallen mogelijk dat rivaliseerde landen elkaar cruciale grondstoffen proberen te ontzeggen, net zoals dat in het verleden met olie en gas gebeurde.
Maar er is ook een derde, positievere optie. Er is namelijk een belangrijk verschil tussen fossiele brandstoffen en de chemische elementen die nodig zijn voor hernieuwbare energie. Olie en gas zijn grondstoffen die verbruikt worden. Als een windmolenpark eenmaal is gebouwd, is het om te functioneren enkel afhankelijk van wind. Zonne- en windenergie en waterkracht kunnen het stellen met een eenmalige aankoop, om vervolgens lange tijd te functioneren. En omdat je wel de aanvoer van steenkool, olie of gas kunt stilleggen, maar niet de zon of de wind, bestempelt het Amerikaanse ministerie van Defensie hernieuwbare energie als cruciaal voor de nationale veiligheid.
Groene energie-infrastructuur
Als een land snel een groene energie-infrastructuur opbouwt, voordat de politieke en economische controle helemaal in handen komt van een nieuwe groep wereldmachten, zal het minder kwetsbaar zijn voor beïnvloeding of ‘gijzeling’ door een koper- of lithiumgrootmacht. Wie trager reageert, zal daarvoor een prijs moeten betalen.
BRON: Reformatorisch Dagblad
